Генеза критеріїв і принципів охорони нематеріальної культурної спадщини у світлі аналізу міжнародних документів

УДК 008

УДК 7.036(477)«19/20»

Valentyna Demian

Національна академія мистецтв України, Київ.

ORCID ID 0000-0002-2970-8470

DOI: https://doi.org/10.37627/2311-9489-21-2022-1.138-147

Ключові слова: нематеріальна культурна спадщина, Конвенція ЮНЕСКО 2003 року, списки ЮНЕСКО, міжнародні нормативно-правові акти, ідентичність, культурна політика.

Анотація. У статті розглядаються кроки, що передували прийняттю та міжнародному схваленню Конвенції ЮНЕСКО про охорону нематеріальної культурної спадщини. Зокрема, ідеться про величезний масив матеріалів експертних обговорень і досліджень, на основі яких приймалися політичні документи та нормативно-правові акти, робилися підсумкові резолюції та пропозиції, і який довелося опрацювати. Ретроспективний та аналітичний огляд, запропонований у статті, дозволяє не просто зрозуміти та оцінити той довгий шлях, що передував розробці остаточного проєкту Конвенції ЮНЕСКО про охорону нематеріальної культурної спадщини, а й глибше збагнути багато понять, термінів і принципів, застосованих у Конвенції 2003 року, які дедалі вдосконалюються, враховуючи вимоги часу та міжнародного суспільства. Досліджуючи генезу критеріїв і принципів, власне, суті сьогоднішньої концепції про охорону нематеріальної культурної спадщини, покладену в основу Конвенції ЮНЕСКО 2003 року, автор наголошує на таких важливих складових, як усебічні та міждисциплінарні дослідження, широке поле діалогу, спрямованого на досягнення консенсусу, визначення ролі громади та окремого носія елемента нематеріальної культурної спадщини.

Біографія автора.

Дем’ян Валентина Володимирівна, начальник відділу науково-координаційної діяльності та інформації Національної академії мистецтв України, заступник директора Центру розвитку «Демократія через культуру», акредитованого в ЮНЕСКО, м. Київ

valentyna_demian@ukr.net

Література:

Всесвітня конвенція про авторське право 1952 року.  (No date). Відновлено з https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/995_052#Text

Дем’ян, В. (2020). Понятійний апарат нематеріальної культурної спадщини в сучасному науковому дискурсі. Мистецтвознавство України. № 20. С. 14–19. DOI: https://doi.org/10.31500/2309-8155.20.2020.220915

Arizpe, L. (2007). The Cultural Politics of Intangible Cultural Heritage. Art, Antiquity and Law. Article Vol. 12. Issue 4.

Arizpe, L. (2013). Anthropological perspectives on intangible cultural heritage (Springer briefs in environment, security, development and peace. Book 6)Springer; 2013th edition (June 4, 2013). 160 р.

Blake, J. (2008). On defining the cultural heritage. International & Comparative Law Quarterly. Vol. 49. P. 61–85. DOI: https://doi.org/10.1017/S002058930006396X

Blake, J. (2019). Engaging “Communities, Groups and Individuals” in the International Mechanisms of the 2003 Intangible Heritage Сonvention. International Journal of Cultural Property. Volume 26, pp. 113–137.

Consideration of the possibility of establishing an international instrument for the protection of folklore. (1975). Retrieved from https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000020990/PDF/020990engb.pdf.multi

Constituição Federal (Texto). (No date).  Retrieved from https://www.senado.leg.br/atividade/const/con1988/CON1988_05.10.1988/CON1988.asp

Cunha Manuela Carneiro Da (19 outubro, 2009). Populações tradicionais e conservação Ambiental.  Cultura com aspas e outros ensaios. Cosac & Naify; 1ª edição.

Cunha Manuela Carneiro Da. (2009). Culture and culture: traditional knowledge and intellectual rights. Prickly Paradigm Press. 80 р.

Dale Gilbert Jarvis, Marc Jacobs, Jorijn Neyrinck, & Albert van der Zeijden. (2014). Cultural brokers, mediation and the 2003 UNESCO Convention for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage. Volkskunde. Nr. 3. P. 249–432. DOI: https://doi.org/10.1017/S0940739119000134

FINAL REPORT International Jury for the Proclamation by UNESCO of Masterpieces of the Oral and Intangible Heritage of Humanity Extraordinary Meeting. (ELCHE, 21–23 SEPTEMBER, 2001). Retrieved from https://ich.unesco.org/doc/src/04594-EN.pdf

FINAL REPORT International Round Table on ‘Intangible Cultural Heritage – Working Definitions’ 14 – 17 March, Turin, Italy. (No date). Retrieved from  https://ich.unesco.org/doc/src/00077-EN.pdf

First Proclamation of Masterpieces of the Oral and Intangible Heritage of Humanity. (No date).  Retrieved from https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000124206/PDF/124206engo.pdf.multi

GLOSSARY INTANGIBLE CULTURAL HERITAGE prepared by an international meeting of experts at UNESCO. (10–12 June, 2002). Edited by Leiden University. Retrieved from //https://cupdf.com/document/glossaire-patrimoine-culturel-intangible-glossary-intangible-cultural.html

Intergovernmental Conference on Cultural Policies for Development Stockholm, Sweden. (30 March–2 April, 1998). CLT-98Konf.210KLD.19. Retrieved from https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000113935/PDF/113935engo.pdf.multi

International Expert Meeting Intangible Cultural Heritage: Priority Domains for an International Convention Rio de Janeiro, Brazil. (22–24 January, 2002). Retrieved from https://ich.unesco.org/doc/src/00074-EN.pdf

Overview of the development of the listing mechanisms of the UNESCO Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage up to 2008. LHE/21/EXP/3 Rev. Paris. (27 April, 2021). Original: English (LHE-21-EXP-3_Rev-EN).

Preparation of a new international standard-setting instrument for the safeguarding of the intangible cultural heritage. (No date). Retrieved from  https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000123437

Second Committee of Governmental Experts on the Safeguarding of Folklore. (No date). Retrieved from https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000063776/PDF/063776engb.pdf.multi

Second meeting of the select drafting group preliminary draft international convention on intangible cultural heritage Meeting Report. (13 to 15 June, 2002). Retrieved from //https://ich.unesco.org/doc/src/05352-EN.pdf

World Conference on Cultural Policies: final report. (No date). Retrieved from https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000052505

Версія статті у PDF (українська).

Опубліковано: 23 листопада 2021.

Том 21 № 1 (2022).

Розділ: МУЗЕЄЗНАВСТВО ТА ПАМʼЯТКОЗНАВСТВО.